Από πατούμενα

Απόπατο τηλεοπτικό αποκαλούν κάποιοι τα καθεστωτικά τηλεοπτικά κανάλια και υποκάναλα που στο θέμα του πρώτου βιολονίστα της ορχήστρας της ΕΡΤ που απέδωσε μουσικές τιμές στο Προεδρικό Μέγαρο, ένεκα Δεξίωσης της Δημοκρατίας, την πάτησαν.

Θυμίζουμε, η έκφραση “την πάτησες” εννοεί την κουράδα. Πατούμενα είναι αυτά που την πατάνε, απόπατος ο χώρος που κανονικά υποδέχεται την κουράδα, εκτός αν κάποιος την αποθέτει στο δρόμο επειδή έχει χεσμένο σύστημα και βρωμάει η δουλειά ότι την πληρώνει η κοινωνία. Πόσες και πόσες φορές (δεν) έχουμε πει, “Τι σκατά παπούτσια είναι αυτά;” Είναι τα αποπατούμενα. Κι έχουμε πολλά είδη:

Σαγιονάρα / Φτηνά γλίτωσε την ξεφτίλα εκείνη τη βραδιά ο Αθηναίος Τζίμης των 10 μικρών Μήτσων, αυτός που ερωτεύθηκε την κουλτουριάρα υψηλού επιπέδου μορφώσεως. Πού οφείλεται όμως η σωτηρία του; “Άγιον είχις” του είπε ο Τζίμης από τη Λάρ(ι)σα. Άρα η σωτηρία οφείλεται σε άγιο, σ' άγιον άρα, σαγιονάρα, όπως λέμε στην αργκό της καφετέριας κάποιον ή κάποια με μεγάλο σαγόνι, σαγονάρα έχει, αλλά το λέμε συνθηματικά. “Άντε και αντίο / θα σε δω στο πλοίο” τραγούδαγε ο Τόλης Βοσκόπουλος και το θυμήθηκε ο Βαγγέλης Γερμανός μεθυσμένος από “τα τρελά της γιαπωνέζικα φιλιά”, στο πικρό αντίο, “άντε και σαγιονάρα θα σε δω στην καραβάρα”, αδόκιμο, παραβλέπουμε και πάμε παρακάτω:

Σανδάλι / Σημαίνει ματιά, άποψη, όπως θα δούμε παρακάτω. Πιο γνωστός παγκοσμίως χρήστης αυτού του πατούμενου ήταν ο Ιάσων, ο οποίος για να εμφανιστεί στον βασιλιά είπε να φοράει καινούργια υποδήματα, για να κάνει μετά υπόγεια βήματα στη ζούλα, υποβήματα και να του πάρει το θρόνο. Ψάχνοντας είδε στη βιτρίνα ένα σένιο πατούμενο, 20 ευρουλάκια έγραφε η ταμπέλα, μπήκε το δοκίμασε, το δεξί, του έκανε, είπε ότι θα το πάρει, πήγε να το πληρώσει και του ζήτησαν 40 ευρά. “Μα στη βιτρίνα λέει 20”, διαμαρτυρήθηκε ο Ιάσων και ο ταμίας του εξήγησε, ότι 20 λέει για το ένα που έχουν τοποθετημένο εκεί. “Εγώ είκοσι είδα, είκοσι θα δώσω”, είπε απειλητικά ο μυθικός ήρωας, έδωσε 20 ευρά και πήρε το ένα σανδάλι. Τον είπαν μονοσάνδαλο, αλλά δεν ήξεραν το βαθύ νόημα της έκφρασης. Ο Ιάσων έβλεπε τα πράγματα από τη μεριά που τον συνέφερε να τα δει. Καψούρης με τη Μήδεια δεν είδε ότι στο γυρισμό εκείνη έσφαξε και κομμάτιασε τον μικρό της αδελφό και πέταγε ένα ένα τα κομμάτια του στη θάλασσα για να αργήσει μαζεύοντάς τα ο πατέρας της ώστε να μην προλάβει την Αργώ που το λέει και τ' όνομά της, στο κυνηγητό ήταν για κλάματα. Ο Ιάσων σα να μην είδε το έγκλημα, παντρεύτηκε τη Μήδεια και τα έκανε σαν τα μούτρα του. 'Εβλεπε ο μονοσάνδαλος μονόπαντα, μουνοσάνδαλος καλύτερα και μουνόπαντα, έβλεπε μόνο τη δική του βόλεψη, το 'ριξε στα γκομενιλίκια και η Μήδεια για να τον εκδικηθεί έσφαξε τα παιδιά τους.

Παντόφλα / Είναι αυτό που τρώει ο γκομενάκιας από τη γυναίκα του όταν αργεί να γυρίσει σπίτι. Ο τελευταίος που την έφαγε καρφώθηκε πηγαίνοντας να δικαιολογηθεί ότι για την καθυστέρησή του φταίει που άργησε η παντόφλα στην Ερέτρια να τον φέρει στον Ωρωπό. “Και τι γύρευες στην Ερέτρια, Σαρδανάπαλε;”, αντέκρουσε η γυναίκα του και του 'ριξε παντόφλα”.

Τσόκαρο / Παντόφλα με ξύλινο πάτο. Δεν ενδείκνυται να φας τέτοια, θα φας πολύ ξύλο. Η έκφραση, “Πολύ τσόκαρο η δικιά σου” είναι υποτιμητική όχι για τη γυναίκα σου, αλλά για σένα που κατάφερες μα σου κάνει με το τσόκαρο τη μούρη κρέας και δε μπορείς να το κρύψεις.

Γενικά τα πατούμενα έχουν μείνει στο θρύλο και στο μύθο. Ίσα μωρή γαλότσα λέμε για κάποιο λόγο πλημμυρισμένοι οργή, αλλά υψηλή θέση έχει το υπόδημα και στην Ιλιάδα του Ομήρου. Ο Αχιλλέας ως γνωστόν μετά από καρφωτή έφαγε το δηλητηριώδες βέλος του Πάρη στη φτέρνα, στον αχίλλειο τένοντα και πάει κι αυτός. Πήγε στον Άδη και διηγούμενος τα κατορθώματά του πετάγεται ο Πάτροκλος και πέταξε στον Αχιλλέα σε σπαστά καλιαντρά την ατάκα που έμεινε στα καφενεία, τα κουρεία και τα ουρητήρια της πόλης: “Κι εσύ τι το 'θελες το ξώφτερνο, μωρή;”